نزدیک به یک سال و 7 ماه از شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان می گذرد. گسترش این بیماری در سطح جهانی آن چنان پر سرعت بود که به عنوان بزرگترین تهدید سلامت عمومی افراد در سال 2020 شناخته شد (1). یک پاندمی تقریبا دراز مدت که تمامی جوانب زندگی در جهان را تحت تاثیر قرار داده و با گسترش خود باعث مرگ و میر و بسیاری از مشکلات روانشناختی شده است. مانند تمامی بیماری های مسری دیگر که در طول تاریخ با ساخت واکسن به پایان رسیده اند، ویروس کرونا نیز با تزریق واکسن کرونا قابل کنترل و مهار است که هم اکنون در سراسر جهان درحال انجام می باشد.

با شیوع این ویروس، میزان افزایش اختلالات روانی مانند اضطراب که ناشی از ابتلا به بیماری است، افسردگی که نتیجه از دست دادن عزیزان و خانه نشینی و دور بودن از دوستان و آشنایان می باشد، اختلال سوگ تاخیری که به دلیل عدم برگزاری مراسم عزاداری برای افراد نزدیک متوفیان اتفاق می افتد، افزایش خشونت های خانگی، طلاق و .. نیز گزارش شده اند. به همین دلیل پژوهشگران دست به تحقیقاتی در این زمینه زدند که به این پرسش پاسخ دهند. آیا بعد از دریافت واکسن کرونا، سلامت روان افراد بهبود خواهد یافت؟

یکی از مهم ترین پیامدهای اختلالات روان‌شناختی تأثیر آن بر روی عملکرد سیستم ایمنی بدن (Immune System) است. سیستم ایمنی بعد از مواجه شدن بدن با آسیب بافتی یا عفونت میکروبی واکنش نشان می‌‌دهد و شروع به کار می‌کند. در این میان ارتباطات پیچیده ای بین سیستم عصبی مرکزی، غدد درون ریز و سیستم ایمنی وجود دارد. بررسی های صورت گرفته نشان دادند اضطراب و استرس از طریق محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) می‌توانند منجر به اختلال در تنظیم سیستم ایمنی بدن شوند. در این راستا می توان اذعان داشت افرادی که در دوران شیوع کووید-19 سطوح بالایی از استرس و اضطراب را تجربه می‌‌کنند بیشتر در خطر ابتلا و مرگ قرار دارند (2).

• 

واکسیناسیون کووید-19 سلامت روانی را بهبود می بخشد.

گروهی از محققان در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی شواهدی پیدا کرده اند که نشان می دهد افرادی که در برابر کرونا واکسینه شده اند؛ پس از آن استرس کمتری را تجربه کرده اند و بهبودی سلامت روانی آنها را مشاهده کرده اند.
این مقاله در مجله PLOS ONE منتشر شده است. در ادامه، توصیف روند تحقیق یک ساله این مقاله، نتایج آن و جامعه آماری پژوهش را در قالب ترجمه ی این مقاله بیان کرده ایم.

محققان در پروژه طولانی مدت Understanding America، که برای ردیابی تاثیر همه گیری در ایالات متحده بر سلامت روانی تاسیس شده بود ، شرکت می کردند. این تحقیقات در دو مرحله انجام گرفت.

مرحله اول (قبل از واکسن کرونا)

مرحله دوم (بعد از واکسینه شدن)

بیش از 8000 نفر جامعه آماری این تحقیق را تشکیل دادند. به دلیل محدودیت های کرونایی و شروع پیک های بیماری، این تحقیق به صورت ارسال سوالات نظرسنجی به افراد انجام گرفت.

مرحله اول

بخش اولیه این پروژه به طور کلی، شامل ارسال سوالات نظرسنجی به مردم سراسر کشور انجام شد. این سوالات مربوط به نحوه تاثیر این بیماری همه گیر بر سلامت روانی افراد بود.

نتایج حاصل از نظرسنجی بخش اول، نشان داده است که اکثر افرادی که از آنها سوال شده، به دلیل همه گیری ویروس کرونا تا حدی دچار اضطراب و افسردگی شده اند. این تیم هر دو هفته یکبار نظرسنجی هایی را برای همان افراد به عنوان راهی برای سنجش تغییرات در سلامت روان با ادامه بیماری همه گیر باشد.

مرحله دوم

نظرسنجی اخیر پس از شروع گسترده واکسیناسیون کرونا انجام گرفت. در این نظرسنجی، پاسخ دهندگان در مورد تاثیراتی که بر سلامت روانی آنها بعد از دریافت واکسن ایجاد شده مورد پرسش قرار گرفتند.

• 

نتایج تحقیق درباره واکسن کرونا

پس از تکمیل شدن مراحل اول و دوم تحقیق و تحلیل و بررسی پاسخ نظرسنجی ها، نتایج به صورت زیر ارائه شدند. محققان دریافتند که پاسخ دهندگان در این مطالعه با کاهش 15 درصدی احتمال احساس افسردگی شدید پس از واکسیناسیون و کاهش 4 درصدی در احساس افسردگی خفیف مواجه شدند.

محققان همچنین تخمین می زنند که بر اساس داده های آنها ، به احتمال زیاد 1 میلیون نفر پس از واکسیناسیون دچار کاهش فشار روانی شده اند. محققان در ادامه پیشنهاد می کنند که داده های آنها نشان می دهد که واکسیناسیون علیه کرونا نه تنها از افراد در برابر عفونت محافظت می کند، بلکه ترس و اضطراب افراد را نسبت به احتمال آلوده شدن بسیار کاهش می دهد.

آنها همچنین خاطرنشان می کنند که پروژه کلی هنوز در حال انجام است. نظرسنجی های بیشتری ارسال خواهند شد تا مشخص شود مردم در مورد احتمال ابتلا به انواع مختلف ویروس چه احساسی دارند و چگونه ممکن است پس از دریافت تزریق تقویت کننده احساس کنند.

با توجه به نتایج حاصل از پژوهش و بهبودی سلامت روانی می توان واکسیناسیون را عملی موثر در کاهش اضطراب و افسردگی ناشی از کرونا عنوان کرد. می توان پیشبینی کرد بعد از دریافت دوز دوم و واکسینه شدن همه افراد، این آمارها رشد فزاینده ای داشته باشند.

با مراجعه به منبع مقاله می توانید آن را به زبان انگلیسی نیز مطالعه کنید.

1. xiong Q, Xu M, Li J, Liu Y, Zhang J, Xu Y, et al. Clinical Sequelae of COVID-19 Survivors in Wuhan, China: A Single-Centre Longitudinal Study. Clin Microbiol Infection 2021; 27(1): 89-95
   
2. Steenblock C, Todorov V, Kanczkowski W, Eisenhofer G, Schedl A, Wong ML, et al. Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 (SARS-Cov-2) and the Neuroendocrine Stress Axis. Mol Psychiatry 2020; 25(8): 1611-17.