علائم و نشانه های اتیسم چیست؟ مشکلات کودکان اتیسم و راه های درمان
باورهای غلط درباره کودکان اتیسم
اتیسم یک بیماری نیست؛ بلکه یک اختلال رشد در عملکرد مغز است. اختلال طیف اتیسم، یک اختلال نورولوژیک است که خودش را در سال‌های اولیه‌ی رشد کودک (پیش از 36 ماهگی) نمایان می‌کند. این اختلال باعث مشکلاتی چون رفتارهای تکراری وکلیشه‌ای، نقص در مهارت‌های ارتباطی، کلامی، و غیرکلامی و رفتارهای اجتماعی می‌گردد. آمار تولد کودکان اتیسم در جامعه جهانی یک در ۵۹ و در ایران، یک در ۱۵۰ اعلام شده‌است که آمار دقیقی محسوب نمی شود که مهمترین علّت‌های آن را نقص‌های ژنتیک و زیست محیطی شناسایی کرده‌اند.
پژوهش ها تأیید می‌کنند که اختلال‌های طیف اتیسم از آسیب مغزی، آسیب در سیستم عصبی، عفونت‌های ویروسی، شرایط ژنتیکی یا عدم‌تعادل مواد شیمیایی در مغز به وجود می‌آیند. همه‌ی این رویکردها نشان‌دهنده‌ی علّت زیستی است. بر خلاف گذشته، هیچکدام از نظریه‌های جدید نشان نمیدهند که والدگری بد در اتیسم نقش دارد. به عبارت دیگر والدین باعث این اختلال در کودکان نیستند.
علائم و نشانه های اتیسم
جامعه آماری
افراد در معرض ابتلا
مشکلات کودکان اتیسم در خانواده
در ادامه با مفاهیم بالا آشنا خواهیم شد. همراه ما باشید. در صورت تمایل به مطالعه راه های درمان اتیسم مراجعه کنید.
اتیسم را در 18 ماهگی و در برخی موارد می‌توان در ماه‌های پایین‌تر نیز تشخیص داد. اما تشخیص قطعی در سن 2 سالگی توسط یک متخصص آشنا به غربال و تشخیص اوتیسم صورت می‌گیرد. این اختلال قابل درمان نیست؛ بلکه می‌توان از کودکان اتیسم و حتی بزرگسالان مبتلا به این اختلال پشتیبانی کرد تا بتواند با این اختلال مادام‌العمر زندگی بهتر و باکیفیت‌تری داشته باشد.
علائم و نشانه‌های اختلال طیف اتیسم
افراد با اختلال‌های طیف اتیسم در زمینه‌ی رفتاری دارای مشکلات اساسی هستند. برای مثال، به نور یا صدا حساسیّت غیرعادی دارند. مثلاً نورهای رقصان یا جاروبرقی ممکن است موجب فریاد غیرقابل کنترل در آنها شود. اطوار حرکتی، کلیشه‌ای و تکراری (مثل حرکت دادن انگشت‌ها یا تاب دادن و پیچاندن آنها یا حرکت‌های کل بدن) دارند، و اشتغال فکری مداوم بر بخش‌هایی از اشیاء را تجربه می‌کنند.
در کودکان اتیسم، همان‌خواهی را می‌توان در حیطه‌های گوناگون، از جمله همان‌خواهی مکانی (فقط یک مکان خاص را دوست دارند)، خوراکی (فقط یک غذای خاص را دوست دارند)، شکلی (فقط یک شکل خاص از اشیاء را دوست دارند)، رفتاری (آداب خاص غذا خوردن، حمام رفتن، لباس پوشیدن و…) مشاهده کرد.
این افراد چیزهای مورد‌علاقه‌ی خود را نشان نمیدهند، آنها را نزد دیگران نمی‌آورند و به آنها اشاره نمی‌کنند. در تعامل عاطفی یا اجتماعی مشکل دارند. در هنگام هیجان‌زدگی بال‌بال می‌زنند. در مقابل درآغوش گرفتن و بغل کردن مقاومت می‌کنند. از اشاره کردن برای نشان دادن چیزهای جالب به دیگران استفاده نمی‌کنند و به جهتی که اشاره می‌کنند نگاه نمی‌کنند.
کودکان اتیسم در توانایی شروع مکالمه با دیگران و حفظ تداوم آن به شکل قابل ملاحظه‌ای اختلال دارند. زبان را به طور کلیشه‌ای و تکراری به کار می‌برند و زبان مخصوص خودشان را دارند. در بیان خواسته‌ها و نیازهای خود مشکل دارند. ضمایر را به طور نادرست استفاده می‌کنند. از دستورالعمل‌ها پیروی نمی‌کنند و به صدا کردن واکنش نشان نمیدهند (به نظر ناشنوا می‌آیند). این کودکان از ماه‌های 8ام تا 10ام به بعد ممکن است به اسم خود واکنش نداشته باشند و تعامل‌های چهره‌ای و ارتباط چشمی کمتری را نشان بدهند و ممکن است از لمس شدن بیزار باشند. پس با زور و اجبار نباید آنها را لمس یا بغل کرد.
چه کسانی بیشتر در معرض اتیسم هستند؟
پسران تقریباً چهار برابر بیشتر از دختران مبتلا به اتیسم هستند؛ اما اتیسم در دختران با شدت بیشتری همراه است. نوزادان زودرسی که پیش از 26 هفتگی متولد شده‌اند خطر بیشتری برای ابتلا به اتیسم دارند و البته این نوزادان همراه با وزن کم به دنیا می‌آیند که این مورد نیز از موارد افزایش ریسک اتیسم تلقی می‌شود. خانواده هایی که یک فرزند مبتلا به اتیسم دارد، بیشتر احتمال دارد که فرزند بعدی‌شان مبتلا به اوتیسم باشد. همچنین وجود برخی اختلالات، مثل اسکیزوفرنی و اختلال اتیسم در والدین نیز می‌تواند منجر به افزایش ریسک ابتلاء شود.
مشخص شده است که بین سن بالای والدین (بالای 35 سال) یا سن پایین مادران (زیر 20 سال) و افزایش اختلال اوتیسم ارتباط وجود دارد. هر چقدر تغذیه‌ی مادر در دوران بارداری نامناسب‌تر و عاری از غذاهای طبیعی و ارگانیک باشد؛ می‌تواند خطر ابتلای کودک به اتیسم را بیشتر و بیشتر کند.
مشکلات کودکان اتیسم و خانواده آنها
اعضای خانواده‌ی کودکان با اختلال‌های طیف اتیسم اغلب اثرات روانشناختی منفی، از جمله احتمال افسردگی بالا، انزوای اجتماعی، و اختلاف‌های زناشویی را تجربه می‌کنند. خیلی از والدین کودکان مبتلاء به اختلال‌های طیف اتیسم دوره‌های ناباوری، غمگینی، افسردگی عمیق، خودسرزنشی، و احساس گناه را تجربه می‌کنند. در حالی که برخی دیگر درماندگی، احساس بی‌کفایتی، خشم، شوک و گناه را تجربه می‌نمایند.
نه تنها در مورد کودک با اختلال‌های طیف اتیسم، بلکه در مورد خانواده‌های آنها نیز تبعیض بسیاری وجود دارد؛ زیرا خانواده به عنوان بخشی از بیماری دیده می‌شود. ترس از تبعیض و داغدیدگی مربوط به ناتوانی‌ها باعث می‌شود که خیلی از خانواده‌ها از مراجعه بـه متخصصان و دریافت تشخیص برای کودکانشان خودداری کنند.
وجود کودکان اتیسم منجر به استرس و صرف وقت و انرژی زیاد توسط خانواده‌های آنها می‌شود که این مسئله می‌تواند تأثیرات منفی قابل‌توجهی را برای مشارکت خانواده در فعالیت‌ها ایجاد کند و زندگی روزمره‌ی آنها را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. والدین این کودکان سطح بالاتری از افسردگی و اضطراب را تجربه می‌کنند و سلامت جسمی و کیفیت زندگی پایین‌تری را نسبت به والدین کودکان سالم و کودکان دارای اختلالات دیگر تجربه می‌کنند.
کارهای روزمره، از جمله صرف غذا و مشارکت در فعالیت‌های خارج از خانه ممکن است برای برخی از خانواده‌های با فرزندان اتیسمی دشوارتر باشد. خانواده‌ها معمولاً صرف وعده‌های غذایی را یک فعالیت چالش‌برانگیز می‌دانند. مادران این کودکان زمان غذا خوردن را استرسزا، گیج کننده، انرژی‌بر و ناخوشایند توصیف می‌کنند که در زندگی خانوادگی تأثیری منفی دارد.
افزایش زمان آماده‌سازی غذا، درگیری بین خواهرها و برادرها که مایل نیستند غذای متفاوتی را بخورند که کودک دارای اتیسم می‌پسندد، مشکلات پردازش حسی، آرام نشستن هنگام صرف وعده‌ی غذایی و مشکل در توجه و تمرکز هنگام حضور دیگران از دیگر مشکلات خانواده‌های با فرزند اتیسم هستند.
منابع
خوشابی، کتایون، فرزادفرد، زینب، نیکخواه، حمیدرضا و همکاران (1389). بررسی راهبرد های مقابله ای و میزان تنیدگی در مادران کودکان مبتلا به اتیسم با مادران کودکان عادی. فصلنامه خانواده پژوهش، سال ششم، (21)، 97-87.
شجاعی، ستاره (1394). مشکلات خانواده‌های کودکان با اختلال‌های طیف اتیسم. فصلنامه تحول روانشناختی کودک، سال اول، (2)، 90-79.
جمشیدیان، احسان، حسینی، سید علی و میرزایی، هوشنگ (1397). روال‌های رایج روزمره در خانواده‌های کودکان دارای اتیسم. فصلنامه توانبخشی، دوره نوزدهم، (3)، 192-184.